دو بیت از آثار رودکی

این مقاله دربارۀ دو قطعه شعر نوروزی از استاد رودکی است که نخستین بار در سال ۱۹۹۴ در دخیرۀ دست‌نویس‌های انستیتو شرق‌شناسی و میراث خطی یافت شده است. این دو قطعه جمعاً شامل چهار بیت است که در خلال یکی از تفاسیر قرآن کریم یافت شده و تاریخ کتابت آن تخمیناً بین قرن‌های چهاردهم و پانزدهم میلادی است. این تفسیر به‌طریق املا تألیف شده و مؤلف اشعار فراوانی به عربی و فارسی در موردهای مناسب یاد کرده است. هنگام تفسیر سورۀ «العلق»، مؤلف برای نشان دادن فضیلت قلم، یک قطعۀ نوروزی استاد رودکی و حکایت مربوط به آن را آورده است. در مصرع دوم این قطعه سکتۀ وزنی وجود دارد که احتمالاً در رسم‌الخط به سهو کاتب بوده است. در ادامه، قطعۀ دیگری از رودکی که به طریق لغز و چستان دربارۀ قلم گفته شده، آمده است. این قطعه هرچند که نو نیست و در نسخۀ چاپی آثار رودکی و یازده منبع آن یاد شده، در هیچ‌یک از آن‌ها به‌شکلی که در این دست‌خط آمده است، دیده نمی‌شود. این دو قطعه در وهلۀ اول تأییدگر نظر آن محققانی است که معتقد به اول‌بنا بودن رودکی‌اند. همچنین برای اول دیده می‌شود که اشعار رودکی در ضمن یک کتاب خالص دینی آورده شده است.